Her ne kadar ilk diş genelde 6. aydan, hatta bazen bir yaştan sonra çıksa da 2. aydan itibaren görülmesi mümkündür. Ender olarak bazen bebekler bir veya daha fazla diş ile doğabilir. Çok sallanıyorlarsa bunların çekilmesi gerekir, çünkü onları yutma olasılığı vardır veya emzirme esnasında sorun teşkil edebilir. Genelde ilk çıkan diş ön taraftandır. Diş, diş etine yaklaştıkça o bölgede kızarıklık, şişlik, hassasiyet görülebilir. Hatta bazen dişin çıkacağı bölgede ufak sıvı ile dolu bir oluşum da gelişebilir. Bu kistik yapılar genelde zararsızdır ve özel bir girişime gerek yoktur. 20 adet süt dişinin tamamının çıkması genelde 3 yaşına doğru olur. Kalıcı dişler 6 yaş civarında çıkar.
Bazı dişler çıkarken diğerlerine kıyasla daha ağrılı olabilir. İlk çıkan diş, bazen en kötüsü olabilir. Bazen daha büyük azı dişleri de sorun çıkartabilir. Bir anda birden fazla dişin çıkması da mümkündür.
Birçok çocuk diş çıkarırken hiçbir sorun yaşamaz. Oysa bazıları önemli derecede sıkıntı çeker. Genelde diş çıkarma ile ilgili ağrı dalgalanma şeklinde gelir, gider ve başladıktan sonra birkaç dakika içinde geçer.
Diş Çıkarma Belirtileri
- Artan tükürük
- Uyku düzensizliği
- İştahsızlık
- Gelen giden huzursuzluk
- Ellerini ısırması
- Ağız çevresinde hafif döküntü
Şu belirtilerin ise diş çıkarma ile ilgili olduğu henüz ispatlanmamıştır:
- Ateş
- İshal
- Sürekli huzursuzluk
- Vücutta cilt döküntüsü
Başka Bir Hastalıkla Karıştırmayın
Diş çıkarma çok olağan bir durum olduğundan ve ateş, ishal huzursuzluk da sık görüldüğünden, birçok zaman aynı dönemde karşımıza çıkabilirler. Diş çıkarma bu belirtilere neden olmayabilir. Başka bir hastalığın ateş, ishal ve huzursuzluğa neden olması daha olasıdır. Eğer anne babaları endişelendiren başka belirtiler de söz konusu olursa, doktora başvurmakta fayda vardır. Sorunun yalnızca diş çıkarmadan kaynaklandığı düşünülmemelidir.
Diş çıkarma doktora acil bir başvuru nedeni değildir. Ancak aileler diş çıkarmanın yanı sıra başka bir sorunun söz konusu olduğunu düşünüyorsa, mutlaka bir uzmana başvurmalıdır. Diş hekimlerine normal kontrol için başvuru birinci yaş sonrası olabilir.
Evde Bakım Çok Önemli
Sıkıntı çeken bebeğin diş etine hafif basınç uygulanırsa bebekte bir rahatlama görülür. Bu nedenle anne babaların ellerini yıkadıktan sonra bir parmağını o bölgeye hafifçe bastırması veya bebeğin temiz bir bezi ısırmasına izin vermesi uygundur.;
Eğer diş çıkarma ağrı ve iştahsızlığa yol açıyorsa, bazen beslerken farklı bir biberon ucu veya ağızlı bardak kullanılması bebeğin daha rahat beslenmesine zemin sağlayabilir.
Soğuk nesneler diş etindeki kızarıklık ve şişliği azaltabilir. Bu nedenle tecrübeli ebeveynler temiz, dondurulmuş bezleri kullanırlar. Aynı zamanda su içeren dişlikler vardır ve buzdolabında soğutularak kullanılırlar. Bununla birlikte diş etlerine uzun süreli aşırı soğuk uygulama önerilmez. Bebeğin boğulmasına neden olabilecek herhangi bir şeyi ağzına götürmesine izin verilmemesi de üzerinde önemle durulması gereken bir noktadır.
Ağrı Kesici Kullanılmalı mı?
Eczaneden alınabilecek bazı ilaçlar ağrı kesmek amacıyla doğrudan diş etlerinin üstüne sürülebilir. Diş etlerini belirli bir süre için uyuşturan maddeler içerirler. Kısa süreler için yardımcı olabilirler, ancak bazı çocuklar bunların tat veya yarattığı etkiyi beğenmeyebilirler. Bu ilaçların bebeğin boğazına değmemesini sağlamak önemlidir, çünkü o bölgenin uyuşması öğürme refleksini hafifletebilir ve yemeklerin akciğerlere kaçmasına neden olabilir.
Parasetamol veya ibuprofen içeren ilaçlar ağrının azaltılmasında faydalı olabilirler. Bunlar daha önce bahsedilen yöntemler denendikten sonra birkaç kez verilebilir. Diş çıkarırken çok ilaç kullanmamak daha uygundur, çünkü altta yatan başka bir hastalığın yarattığı ateşi düşürebileceğinden ebeveynleri ve doktoru o hastalıktan habersiz bırakabilir. Bebeklere aspirin içeren ilaçlar verilmemelidir.
Diş çıkarmak normaldir. Bu nedenle bundan doğabilecek sorunlara geniş bir bakış açısıyla yaklaşılması gerekir. Çoğu bebek ve çocuklarda eninde sonunda 20 süt dişi çıkmakta bu dişler düştükten sonra da yerine 32 kalıcı diş gelmektedir, anne babaların bu süreç boyunca duyarlı ve dikkatli olmaları yeterlidir.
Bebekler Diş Çıkarırken...
- Sağlıklı bebeklerin dişleri ortalama 6-7 aylıkken çıkmaya başlar. Diş çıkartma 3-4 aylıkken de çıkabildiği gibi, 12-16 ayı da bulabilir. Bu kalıtım ile anne ve babadan geçebilen bir özelliktir. Dişlerin tamamlanması genellikle 27-29 aya kadar sürer.
- Diş çıkarma belirtileri ve şiddeti bebekten bebeğe değişmekle birlikte diş çıkartırken; ishal, ateş, huzursuzluk, uykusuzluk, ağızda tükürük üretiminin artması, kulaklarını çekiştirme, beslenmeyi istememe, kilo alımının yavaşlaması görülebilir. Diş çıkartma belirtileri yukarıda sayılanların bir veya birkaçı ile birlikte diş etlerinde kabarma-şişme ve sonrasında dişin uç vererek görünmesidir.
Diş Çıkaran Bebeği Rahatlatmak İçin Öneriler
- Bebeğinize çiğneyecek bir şeyler verin. Bebeğin çiğneyerek diş etlerini kaşıyabileceği, özellikle soğuk (soğuk bir muz veya havuç, lastik bir diş halkası vb.) şeyler verilebilir. Bebeğinize çiğnemesi için bir şey verdiğiniz zaman akciğerlerine kaçırmaması için mutlaka yanında bulunun ve oturur pozisyonda olmasını sağlayın.
- Bebeğinizin diş etlerine temiz ve soğuk bezle masaj yapın.
- Diş etlerini hafifçe uyuşturmak için doktor önerisiyle verilen diş jellerinden beslenme önceleri diş etlerine sürün.
- Sıvı içmesini sağlayın. Bu dönemde bebeğin çok salyası aktığı için sıvı ihtiyacı da artar.
- Diş kaşıyıcı seçerken ürünün plastik ve boyalı olmamasına dikkat edin.
- Diğer önlemlerle beraber bebeğinizin çok sıkıntısı varsa, parasetamol vermek için doktorunuza danışın.
- Bebeğinizin diş çıkarırken yaşadığı yan etkileri de başlı başına birer hastalık olarak kabul edin ve tedavisi için harekete geçin.
- Bebeğinizin ateşi 38 derece ve üstündeyse ve/veya ishali varsa, beraberinde diş de çıkartıyor olsa da doktorunuza danışın. İshal, ateş gibi belirtiler diş çıkartma ile aynı anda başlamış farklı bir hastalığın belirtileri olabilir. Bebekler diş çıkartırken hastalıklara daha yatkın olurlar ve iyileşmeleri daha sorunlu olabilir.
Diş Çıkarma Süresi
Ortalama olarak ilk diş 6 ve 7. aylarda belirir. Ancak bazen ilk diş 3. ayda belirirken bazen de 12. ay hatta sonrasına sarkabilir. İlk olarak santral kesici dişler sonra lateral kesici, kanin (köpek dişi), birinci azı ve ikinci azı son süt dişi olarak çıkar.
Dişin Tipine Göre Çıkış Süresi Değişir mi?
Ön santral dişler: 6-10. ay
Lateral (yan diş): 9-12. ay
Kanin (köpek dişi): 15-21. ay
Birinci azılar: 13-18. ay
İkinci azılar: 24-33. ay
Diş Çıkarırken Yaşanan Sorunlar
Bebeklerde diş çıkarmanın genel olarak genetik bir düzeni vardır. Anne ve babası erken diş çıkaran bebeklerin de dişleri erken çıkar. Bebekler diş çıkarmadan önce bazı belirtiler gösterirler. Yaşanan belirtilerin sırası ya da biçimi değişebilir, fakat genel olarak bütün bebeklerde aynı belirtilerle dişler çıkmaya başlar.
Salya akıtmak: Birçok bebek 2-3 aylıktan başlayarak salya akıtır. Bu durum bebekler için olağandır. Bazı bebeklerde az, bazılarında daha fazla görülebilir. Bebek diş çıkarmaya başladığında daha fazla salya akıtacaktır.
Ağrı: Bebeğin çıkan dişi, diş etine basınç uyguladığı için diş etinde bazı iltihaplara neden olabilir. Bu iltihaplara bağlı olarak bebeklerde ağrılar oluşur. Bebeklerde en çok ağrıya sebep veren dişler azı dişleridir.
Huysuzluk: Ağrının artması ve çıkan dişin yüzeye daha yaklaşmasıyla birlikte huysuzluk görülebilir ve diş tam anlamıyla çıkıncaya kadar bu durum devam edebilir. Bebekler için zorlu ve sancılı bir dönemdir.
Yanak ve çene bölgesinde kızarıklık: Bebekler diş çıkarırken salya akıttıkları için birçoğunda salyaya bağlı olarak yanak ve çene bölgelerindeki deride kızarıklık ve çatlaklar oluşabilir.
Öksürük: Diş çıkarken salyanın fazlalığına göre bebeklerin boğaz bölgesinde salyanın birikmesinden ötürü tıkanmalar görülebilir. Bazı bebekler bu dönem içerisinde ilgiyi üzerine çekmek isteyecekleri için öksürüğü devamlı hale getirebilirler.
Ateş: Diş çıkarırken ateş görülmesi bazı bebeklerde olabileceği gibi bazı bebeklerde olmayabilir. Ateş başka hastalıkların da başlangıcı ve belirtisi sayıldığı için yüksek ateşte bebek mutlaka bir hekime götürülmelidir.
Isırma: Bu durum hemen hemen birçok bebekte görülür. Dişlerin çıkmasına bağlı olarak dişlerde kaşınmalar olur. Bebek de rahatlamak amacıyla elline geçen her şeyi ısırabilir.
İshal: Bebekler diş çıkarırken daha fazla tükürük ürettikleri için bağırsaklar hızlı çalışabilir. Fakat ateş gibi ishal de diş çıkarmadan kaynaklanan bir durum olmayabilir. Bebeğin eğer bir günden fazla süren bir ishali varsa mutlaka bir hekime götürülmelidir.
İştahsızlık: Bebekler verilen katı gıdaları bu dönemde reddedebilirler. Bu olağandır. Endişelenecek bir durum yoktur. Bebek sıvı gıdalardan gerekli besini alabilir. Diş çıktıktan sonra iştahı yerine gelecektir.
Uykusuzluk: Diş çıkarken yaşadıkları ağrıya bağlı olarak geceleri uyumada güçlük çekebilirler. Anne bu durum karşısında bebeğini sıvı bir gıdayla besleyebilir. Emzirebilir. Bebek bu durum karşısında sakinleşebilir.
Kulak kaşıma-çekiştirme: Bebek diş çıkarırken yaşadığı ağrıdan ötürü kulaklarında ağrı hissedebilir ve kaşıyabilir. Fakat bu hareket kulakta iltihap başlangıcı da olabilir. Doktora götürülmesi gerekebilir.
Diş etinde kanama: Diş çıkarken diş etine baskı uyguladığı için bazı küçük kanamalar olması normaldir. Bu şekilde oluşan kanamalar mavi benekler halinde diş etinde görülebilir. Buzlu bir pamuğun diş etine koyulması diş etini rahatlatabilir.”
Diş Çıkaran Bebeği Rahatlatmak İçin Öneriler
- Bebeğin yüzünde oluşan kızarıklıklara nemlendirici kremler uygulanabilir.
- Soğuk gıdalar verilebilir. Meyve püreleri çocuk için daha iştah açıcı gelebilir.
- Daha fazla su ve sulu içecekler vererek ishal olduğunda kaybettiği suyu tekrar bünyesine kazandırabilirsiniz.
- Diş etinde oluşan ağrıları dindirmek adına soğuk ve sert meyveler verebilir.
- Dişlerini kaşımaları için piyasada satılan kaşıyıcılardan alabilirsiniz. Bunları buzdolabında bekleterek verirseniz, bebek diş etlerinde daha çok rahatlama hissedecektir.
Bebeğinizi Emzirerek Rahatlatın
Anne sütü, ağız içi ve diş eti dokusu üzerinde tedavi edici etkiye sahiptir. Memeden emerken biberona göre 60 kat fazla enerji harcayan bebeğin çene kasları daha kuvvetli olur. Düzgün gelişen bir çenede çıkan dişler daha düzgün ve sağlıklı olur.
İlk Dişinden İtibaren Bakım Gerek
Bebeklerin ilk dişleri ağızda göründüğünde temizleme işlemi başlamalıdır. Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce, dişleri (en azından çiğneme yüzeylerini) temiz bir tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek yerinde olur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder